Nawet najbardziej komfortowe ubrania mogą stać się źródłem nieprzyjemnego dyskomfortu, zmieniając codzienną przyjemność w niekończący się koszmar. To nie tylko zwykłe dokuczliwości, ale realne symptomy atopowego zapalenia skóry – choroby, która coraz częściej jest określana mianem choroby cywilizacyjnej XXI wieku. AZS to nie tylko problem skórny, ponieważ to złożona interakcja czynników genetycznych, środowiskowych i inwazyjnych, które wspólnie przyczyniają się do powstawania i nasilania objawów. Stan ten manifestujący się swędzeniem, zaczerwienieniem, suchością i podatnością na podrażnienia wykracza poza zwykłe problemy dermatologiczne, wpływając znacząco na jakość życia dotkniętych nim osób. Serdecznie zapraszamy do lektury dalszej części niniejszego artykułu, w którym przybliżamy czynniki mające ogromny wpływ na rozwój lub przebieg AZS.
AZS – przewlekła choroba skóry
Atopowe zapalenie skóry manifestuje się suchą, swędzącą, zaczerwienioną i łuszczącą się skórą. Zwykle pojawia się w pierwszych miesiącach życia dziecka i często ustępuje do piątego roku, ale może powrócić w dorosłości. Objawy najczęściej lokalizują się na ramionach, wewnętrznych stronach kończyn, twarzy, szyi, a czasem nawet całym ciele. Towarzyszy temu świąd i suchość skóry, które prowadzą do drapania i tym samym uszkadzania skóry. Choroba ta wpływa również na zdolność koncentracji, relaks i sen, pogarszając zdrowie fizyczne oraz psychiczne zmagających się z nią osób.
Czynniki genetyczne
AZS to choroba, w której geny, środowisko i czynniki inwazyjne razem przyczyniają się do zaburzeń funkcji bariery skórnej. Genetyka odgrywa tutaj dużą rolę, wpływając na układ odpornościowy i procesy zapalne skóry. Osoby dziedziczące określone geny są bardziej narażone na AZS. Te geny regulują produkcję białek i cytokin, które są kluczowe w odpowiedzi immunologicznej i reakcjach zapalnych skóry. Mutacje w genach kodujących białka strukturalne skóry oraz enzymy wpływają na jej osłabienie, co sprzyja infekcjom.
Czynniki środowiskowe
Czynniki środowiskowe odgrywają istotną rolę w rozwoju atopowego zapalenia skóry (AZS), działając jako wyzwalacze. Chociaż AZS częściowo wynika z wrodzonych predyspozycji, to środowiskowe bodźce znacząco wpływają na jej aktywację i przebieg. Klimat – wysokie temperatury, intensywne nasłonecznienie i niska wilgotność – może pogarszać stan osób z AZS, zwłaszcza w okresie letnim. Istotny wpływ ma również zanieczyszczenie środowiska; toksyny z dymów, pestycydów i tworzyw sztucznych osłabiają naturalne mechanizmy obronne, ułatwiając przenikanie alergenów. Specjaliści podkreślają znaczenie alergenów pokarmowych w AZS, zwłaszcza u dzieci. Często reakcje alergiczne wywołują mleko, jaja, soja, pszenica czy ryby. Wśród czynników środowiskowych ważne są także alergeny powietrzne, takie jak roztocza domowego kurzu, pyłki roślin czy alergeny zwierzęce.
Czynniki inwazyjne
Niezależnie od tego, czy AZS jest spowodowane genetycznie czy nabyte, kluczowym problemem jest uszkodzona bariera ochronna skóry, która umożliwia przedostawanie się alergenów. Czynniki inwazyjne, takie jak bakterie, grzyby, wirusy, oraz pasożyty, aktywują układ odpornościowy i nasilają stany zapalne, co przyczynia się do rozwoju AZS. U osób z AZS często występuje nadmierna kolonizacja bakteriami, co prowadzi do reakcji zapalnej i wzmożonej produkcji cytokin prozapalnych, zwiększając wrażliwość skóry. Infekcje grzybicze również mogą zaostrzać objawy AZS, szczególnie u osób z osłabionym układem odpornościowym, powodując stan zapalny. Wirusowe infekcje, takie jak opryszczka czy brodawki, również negatywnie wpływają na AZS, podobnie jak pasożyty (w tym świerzb czy wszy), które powodują swędzenie i uszkodzenia skóry, zwiększając ryzyko infekcji bakteryjnych i pogarszając objawy AZS.
W rozwoju AZS kluczową rolę odgrywają czynniki genetyczne, ale środowiskowe i inwazyjne są wyzwalaczami. Zapobieganie infekcjom i dbanie o skórę są ważne w minimalizowaniu ryzyka AZS, zwłaszcza u osób z genetyczną predyspozycją do tej choroby.
